Bela Bartok

1881-1945

Macar besteci ve piyanist Bartok, budun müzik biliminin kurucularından olmuştur.

Bartok, 1881 yılında tarım okulunun müdürü olan bir babanın ve iyi piyano çalan bir ilkokul öğretmeni olan annenin oğlu olarak dünyaya geldi.

Bebek yaştaki Bartok, seslere çok duyarlıydı.Annesi piyano çaldığı zamanlar hiç ağlamıyor ve onu dikkatlice dinliyordu.

4 yaşına gelen Bartok’u annesi piyano derslerine başlattı.1 yıl içinde iyi piyano çalmaya başladı.

İlkokul başladığında müzik öğretmeni ve okul müdürü tarafından Bartok’u okuldaki bütün öğretmenler ve öğrenciler tanıdı.

Bartok 8 yaşına geldiğinde babası öldü ve ailenin sorumluluğu annesine kaldı.

9 yaşına geldiğinde Bartok piyano parçaları yazmaya başladı ve bir sene sonra da piyanist olarak halk tarafından tanındı.

1893’de annesi ile birlikte Pressburg’a yerleşti.Annesi burada öğretmen olarak çalışmaya başladı.Bu sırada Bartok ünlü Macar sanatçısı F.Erkel’in oğlu Laszio Erkel’den müzik eğitimi ve piyano dersleri almaya başladı.

1899’da liseyi bitirdi.Budapeşte Yüksek Müzik Okulu’na girdi.Piyanist ve besteci olan Hans Koessler’in öğrencisi oldu.

1903’de müzik okulunu bitirdikten sonra bir süre piyano çalarak, dersler vererek hayatını kazanmaya başladı.

Bartok “2 Orkestra Süiti” ni besteleyerek Avrupa’nın dikkatini çekti ve ünü git gide yayılmaya başladı.

1907 yılında Budapeşte Müzik Akademisi’ne piyano profesörü oldu.30 yılını ders vererek, konser gezilerinde geçirdi.Bir çok ülkeyi gezerek onların halk şarkılarını, ses dizisi ilişkilerini, melodilerini ve ritim özelliklerini inceledi.

Bu çalışmaları sürdürürken 1908’de op. 5, op. 7 1. yaylı çalgılar dörtlüsünü, 1911’de op. 11 “Mavi Sakalın Şatosu” operasını, 1914 ile 1916 arasında op. 13 “Tahta Yontma Prens” adında 2 balesini, 1918’de op. 19“Der Wunderbare Mandarin” dans müziğini yazdı.

1836 yılının sonlarında Türkiye’ye de gelen Bartok, burada bir ay kalarak çalışmalar yaptı.Bu çalışmalara Türk Beşleri diye anılanlardan, ünlü besteci Ahmet Adnan Saygun da katıldı.Daha sonra Nacil Kazım Akses ve Ulvi Cemal Erkin de bu çalışmalara katıldı.

50 yaşını aştığı 1936 yılında “Telli Çalgılar, Vurma ve Çelesta için Müzik” adlı bestesini ve 1937’de tamamladığı piyano için “Mikrokosmos” adlı eseriyle büyük başarı kazandı

Bartok 1940 yılında yurdundan ayrılarak ABD'ye gitti.Orada New York’a yerleşti ve Columbia Üniversitesi'nin folklor bölümünü kurdu.

Ünlü bir sanatçı olmasına rağmen kazandığı para geçimini sağlayamıyordu.1942 yılında üzüntü ve yoksulluktan hastalandı.

Hasta yatağında bile eserler yazmaya devam etti.En önemli eseri olan “Orkestra Konçertosunu” bitirdi.Son eseri “3. Piyano Konçertosunu” tamamlayamadan 64 yaşında New York’da hayatını kaybetti.