Valentina Tereshkova

Eski Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (S.S.C.B.)’nin bayrağı altında uzay yolculuğu yaparak uzaya çıkan ilk kadın astronot ünvanını kazanmış olan emekli Rus kozmonot.

Valentina Vladimirovna Tereshkova, 6 Mart 1937 tarihinde, Yaroslavl Oblast, Rusya (eski S.S.C.B.)’da dünyaya geldi. Annesi tekstil fabrikasında çalışan bir işçi, babası ise tarım sektöründe çalışan bir traktör sürücüsü olan Tereshkova, 1953 yılında, liseyi yarıda bırakarak tekstil fabrikasında çalışmaya başladı, bir yandan da özel eğitim alıyordu.

Amatör bir paraşütçü olan olan Tereshkova, aynı zamanda Sosyalist Gençler Birliği (Komsomol)’un da sekreterlik görevini yürütüyordu. Devlete bağlı bir vatandaş olması, babasının II. Dünya Savaşı’nda, Finlandiya Cephesi’nde hayatını kaybetmiş bir asker olması ve şahsi özellikleri birleşince, S.S.C.B.’nin uzay programı için aradığı ideal kadın prototipine uygun birisi oldu.

Sergey Korolyov başkanlığındaki Sovyet uzay araştırmaları birimi, 1961 yılında, Yuri Gagarin’in gerçekleştirdiği uzay uçuşunun ardından, kadın astronotların bu uçuşlara vereceği fiziksel ve zihinsel tepkileri incelemek için uzaya kadın astronot göndermeyi kararlaştırdı.Tereshkova’nın da içinde bulunduğu 5 kadın, bu iş için seçildi. İçlerinden en genci olan Tatyana Kuznetsova, uzaya gitmesi planlanan asıl kişiydi, fakat 1962 yılında geçirdiği fiziksel ve duygusal bazı sorunlar, onun yerine Tereshkova’nın seçilmesini sağladı.

120’den fazla paraşüt uçuşu, Mig-15UTI model jet uçakları ile yapılan uçuş denemeleri, ağırlıksız ortamda yapılan eğitimler ve roket&uzaymekiği mühendisliği üzerine eğitim alan Tereshkova, 16 Haziran 1963 tarihinde, Vostok 6 adlı uzay mekiği ile uçuşunu gerçekleştirerek uzaya çıkan ilk kadın pilot oldu. Dünyanın yörüngesinde 48 tam tur atan ve yaklaşık olarak üç gün boyunca uzayda kalan astronot, uzay mekiğinden ayrıldıktan sonra, paraşütle Orta Asya’ya iniş yaptı. Yolculuğu sırasında çektiği fotograflar, daha sonra astronomlar tarafından araştırmalarında kullanıldı. Tereshkova ile beraber uzaya çıkmak üzere seçilen 4 kadın kozmonotun hiçbiri bu şansı yakalayamadı ve uzaya ikinci olarak çıkma şansı elde eden kadın, 1982 yılında, gene bir Sovyet olan Svetlana Savitskaya oldu.

Vosvok 6 ile olan uçuşundan sonra Zhukovsky Air Force Academy’de havacılık dersleri alan Tereshkova, 1966 ylında kozmonot/mühendis olarak mezun oldu ve 1977 yılında, mühendislik alanında doktorasını tamamladı.

1963 yılında, kendisi gibi bir kozmonot olan Andrian Nikolayev ile evlenen Tereshkova, bu evlilikten Elena adlı bir kız çocuk sahibi oldu. Çiftin 1982 yılında boşanmasının ardından, Yuli Shaposhnikov ile dünya evine giren ünlü kozmonot, bu evliliği 1999 yılında eşinin vefat etmesine kadar sürdürdü.

Uzaydan dönmesinin ardından dünyanın pek çok ülkesinden ziyaret teklifleri alan ve Sovyet Hükümeti’nin de desteklemesi ile dünyayı dolaşan Tereshkova, pek çok onur ödülünün yanı sıra, Sovyet Kahramanlık Madalyası’nı da almaya hak kazandı. Uzay yolcuğunun ardından Komünist Parti ile siyasi hayata da atılan başarılı kadın astronot, S.S.C.B.’nin çökmesinin ardından siyasi kariyerini bitirmiş olsa da, Rus halkının gözünde milli bir kahraman olarak yaşamayı sürdürdü.