Kafiye Şeması

Mısraların son seslerine bakılarak bir dörtlüğün kafiye düzeni çıkarılır. Kafiye düzenlerinin, mısralarının son seslerindeki düzene göre çeşitleri vardır.

Örneğin birinci dizenin sonundaki harfin karşısına “a” harfini koyalım. İkinci dizenin sonundaki harf birinci dizenin sonundaki harfle aynıysa “a” değilse “b” harfini koyalım. Üçüncü dizenin sonundaki harf birinci dizenin sonundaki harfle aynıysa “a” , ikinci dizenin sonundaki harfle aynıysa “b”, o da değilse “c” harfini koyalım.

Görüldüğü üzere yöntem çok basit. Aşağıdaki kafiye düzeni çeşitlerini inceleyerek bunu daha iyi kavrayabiliriz.

1.Düz Kafiye:  "a a a b"   "bbbc" "cc"   "a a b b"   olmalı.

İftardan önce gittim Atik-Valde semtine            a

Kaç defa geçtiğim bu sokaklar, bugün yine,      a

Sessizdiler, Fakat Ramazan maneviyyeti           b

Bir tatlı intizara çevirmiş sukuneti                     b

2.Çapraz Kafiye: "a b a b"   "cdcd" olmalı.

Hayran olarak bakarsınız da            a

Hülyanızı fetheder bu hali               b

Beş yüz sene sonra karşınızda         a

İstanbul fethinin hayali                   b

3.Sarma Kafiye: "a b b a"   "cddc"olmalı.

İhtiyar, elini bağrına soktu,            a

Dedi ki: “İstanbul muhasarası       b

Başlarken aldığım gaza yarası      b

İçinden çektiğim bu oktu              a

4. Serbest Kafiye: “abcd” , “efgh” olmalı.

  … gören           a

 … sanır             b

 … güzel            c

… elalem           d